Bệnh đục thủy tinh thể hay còn gọi là cườm mắt là tình trạng thường dễ gặp ở những người lớn tuổi, là nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu trên thế giới. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ thông tin về bệnh này để có cách phòng tránh cũng như kịp thời phát hiện ra bệnh sớm. Dưới đây là những thông tin bổ ích về tình trạng đục thủy tinh thể.
Xem thêm: Đèn học chống cận loại nào tốt nhất / Đèn led để bàn loại nào tốt nhất / Thực phẩm tốt cho người thức khuya / Tác hại của việc ngủ dậy muộn như thế nào
Bệnh đục thủy tinh thể là gì?
Thủy tinh nằm sau mống mắt, có cấu tạo dạng thấu kính hai mặt lồi trong suốt. Cấu trúc của thủy tinh thể bao gồm protein và nước nắm giữ vai trò hội tụ ánh sáng trên võng mạc, tạo ra những hình ảnh, qua đó giúp con người tiếp nhận thông tin mọi vật. Ở trạng thái bình thường, protein trong thủy tinh thể được sắp xếp theo một trật tự ổn định, cho phép ánh sáng xuyên qua thủy tinh thể và hội tụ ở võng mạc.
Khi mắc bệnh đục thủy tinh thể protein tập trung lại thành cụm, làm cho thủy tinh thể mất khả năng điều tiết, không còn trong suốt, ánh sáng không thể hội tụ trên võng mạc. Do ánh sáng không thể chiếu đến võng mạc nên thị lực bị suy giảm, tình trạng kéo dài có thể dẫn tới mù lòa.
Nguyên nhân gây đục thủy tinh thể
Chứng bệnh đục thủy tinh thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, các hoạt chất dinh dưỡng không đủ nuôi dưỡng thủy tinh thể. Đây là lý do vì sao những người trên 50 tuổi thường có nguy cơ cao mắc chứng đục thủy tinh thể.
- Những người mắc các chứng bệnh mãn tính như béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường, mắt thường xuyên bị viêm nhiễm, sưng đỏ, viêm màng bồ đào, cận thị nặng…cũng có nguy cơ cao mắc đục thủy tinh thể.
- Những người bị chứng bệnh về mắt tái đi tái lại nhiều lần như viêm giác mạc, viêm kết mạc, mắt bị chấn thương, khô mắt, mỏi mắt…có thể biến chứng thành đục thủy tinh thể.
- Thường xuyên sử dụng các loại thuốc có khả năng ảnh hưởng đến mắt thuốc hạ mỡ máu(simvastatin), thuốc điều trị chứng trầm cảm (phenothiazin), thuốc corticoid, thuốc chống bệnh loạn nhịp tim
- Cơ thể ăn uống không đủ chất, thiếu dinh dưỡng cho mắt, suy giảm miễn dịch.
- Sử dụng quá nhiều chất kích thích: bia, rượu, chất gây nghiện, thuốc lá…
- Yếu tố di truyền cũng là nguyên nhân dẫn đến đục thủy tinh thể. Trẻ em có cha mẹ, người thân mắc đục thủy tinh thể sẽ có nguy cơ bị bệnh ngay từ khi mới lọt lòng.
- Thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, không khí có nhiều vi khuẩn sẽ làm mắt vẩn đục, nhòe mờ.
Ngoài ra việc thường xuyên bị stress, căng thẳng cũng ít nhiều ảnh hưởng đến việc tập trung dinh dưỡng cho mắt, làm mắt bị đục thủy tinh thể. Chúng ta nên có chế độ làm việc, ăn uống và tập luyện hợp lý. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giúp chăm sóc mắt và sức khỏe tại nhà hiệu quả.
Xem thêm: Mua máy massage mắt loại nào tốt / Bồn ngâm chân loại nào tốt / Gối massage loại nào tốt nhất / Máy massage cầm tay loại nào tốt nhất
Những biểu hiện của chứng đục thủy tinh thể
Căn bệnh đục thủy tinh diễn biến trong một thời gian dài và hầu như không gây đau đớn hoặc cảm nhận gì cho người mắc. Ở giai đoạn đầu bệnh, người mắc không thấy được những thay đổi nào đáng kể về tầm nhìn, thể lực. Khi bệnh bắt đầu trở nặng, người mắc bắt đầu cảm nhận những biểu hiện rõ rệt hơn như:
- Mắt bắt đầu giảm thị lực, mắt mờ hơn, nhìn mọi vật không rõ ràng, khó nhận diện hình ảnh, cảm thấy mỏi mắt, nhức mắt chảy nước mắt khi cố tập trung nhìn một vật nào đó.
- Đặc biệt nhạy cảm với ánh sáng, mắt bắt đầu có dấu hiệu quáng gà, thấy mắt bị lóe sáng, mắt chỉ nhìn rõ hình ảnh trong bóng râm, không nhìn rõ hình ảnh ngoài nắng. Hiện tượng này xảy ra là do đồng tử bị co lại, ánh sáng không tới được đến võng mạc.
- Đôi khi xảy ra tình trạng nhìn một vật thành hai, thậm chí thành nhiều đồ vật.
- Mắt nhìn mọi hình ảnh mờ nhòe như bị phủ màn che trước mắt.
- Mắt có hiện tượng ruồi bay, có chấm đen hoặc đốm đen trước mắt.
Thông thường các hiện tượng trên có thể xảy ra ở đồng thời cả hai mắt. Tuy nhiên trong một số trường hợp, bệnh xảy ra trước ở một mắt, mắt còn lại vẫn có khả năng nhìn tốt như bình thường. Theo thời gian, bệnh bắt đầu diễn biến xấu sang cả mắt thứ 2, làm cho đôi mắt nhòe mờ, không thể nhìn rõ.
Cách phát hiện ra chứng đục thủy tinh thể
Để kịp thời phát hiện ra bệnh đục thủy tinh thể và có hướng điều trị kịp thời thì mỗi người cần có ý thức khám mắt toàn diện theo các bước sau:
- Đo thị lực của mắt dựa trên bảng thị lực.
- Đề nghị bác sĩ khám mắt đồng tử dãn, kiểm tra kỹ lưỡng thủy tinh thể và võng mạc.
- Đo nhãn áp để kiểm tra áp lực trong mắt.
- Làm các bài kiểm tra về mắt, kiểm tra các bệnh lý liên quan đến mắt.
Người trên 50 tuổi nên khám định kỳ về mắt tại các bệnh viện mắt, trung tâm y khoa về mắt mỗi năm một lần để sớm phát hiện ra bệnh thủy tinh thể và các bệnh khác về mắt.
Phân loại bệnh đục thủy tinh thể
Bác sĩ chuyên khoa mắt phân ra các dạng bệnh đục thủy tinh thể như sau:
Đục thủy tinh thể do tuổi cao
Những người trung niên trên 50 tuổi, cơ thể lão hóa sẽ dẫn đến suy giảm dinh dưỡng nuôi dưỡng thủy tinh thể và có nguy cơ rất cao mắc bệnh thủy tinh thể. Bệnh ở trường hợp này thường diễn biến chậm, nếu phát hiện sớm có thể nâng cao tỷ lệ chữa trị thành công.
Đục thủy tinh thể do bệnh lý
Bệnh dạng này thường gặp ở những người mắc bệnh mãn tính phải thường xuyên điều trị bằng thuốc như đái tháo đường, béo phì, tăng huyết áp…
Đục thủy tinh thể vì chấn thương
Mắt bị va chạm mạnh do tai nạn có thể dẫn đến đục thủy tinh thể ngay sau khi xảy ra chấn thương hoặc bệnh có thể xảy ra sau khi bị tai nạn một vài năm.
Đục thủy tinh thể do bẩm sinh
Trẻ em mới sinh ra cũng có thể bị mắc đục thủy tinh thể, nguyên nhân là bởi di truyền từ người thân trong gia đình, hoặc do mẹ bị giang mai.
Cách phòng tránh bệnh đục thủy tinh thể
Dưới đây là một số lưu ý giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể:
Kiểm tra mắt thường xuyên để kịp thời phát hiện các bệnh lý liên quan đến mắt trong đó có bệnh đục thủy tinh thể. Người lớn, đặc biệt là người cao tuổi nên khám mắt ít nhất 1 lần/năm. Việc theo dõi tình trạng mắt đều đặn sẽ giúp bác sĩ kịp thời đưa ra những khuyến cáo có lợi cho bệnh nhân, ngăn chặn các tình trạng xấu về mắt.
Hạn chế hoặc tốt nhất là ngưng hút thuốc hoàn toàn, hạn chế sử dụng rượu, bia, thức uống có cồn. Gốc tự do từ các chất kích thích này có thể làm đục thủy tinh thể.
Tẩy giun, thải độc gan đều đặn 16 tháng một lần. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm thuốc bổ, nước uống thảo dược quý giúp hỗ trợ thải độc gan nhanh chóng.
Tránh tiếp xúc trực tiếp, tiếp xúc lâu với tia UV. Khi đi ngoài trời dưới thời tiết nắng gắt nên đeo kính râm loại có khả năng ngăn chặn tia cực tím, đội mũ nón đầy đủ.
Nên ăn nhiều các thức ăn chứa nhiều vitamin A như cà chua, cà rốt, gấc, đu đủ, rau quả xanh…giúp sáng mắt, tăng cường thị lực. Bổ sung thức ăn chứa nhiều vitamin B2 như đậu phụ, thịt nạc, ngô, đậu xanh. Vitamin B2 giúp phòng chống hiệu quả chứng chảy nước mắt, mỏi mắt, viêm mi, viêm giác mạc, ngăn ngừa hạn chế đục thủy tinh thể.
Kiểm soát các chứng bệnh như đái tháo đường, suy tuyến giáp, rối loạn điện giải ngăn không cho bệnh trở nặng để giảm nguy cơ đục thủy tinh thể.
Nếu làm việc trong môi trường văn phòng, tiếp xúc nhiều với máy tính thì sau 2 tiếng làm việc nên để cho mắt được nghỉ ngơi, nên đi dạo bộ để hít thở không khí trong lành.
Biến chứng nguy hiểm đối với người bệnh đục thủy tinh thể
Khi đã mắc phải căn bệnh này, thể thủy tinh sẽ ngày càng trở nên mờ đục, đến khi thủy tinh thể quá chín sẽ bị mất đi chứng năng vốn có và trở thành vật lạ với cơ thể. Ngay lúc này, cơ thể sẽ phản ứng lại với thủy tinh thể và gây viêm màng bồ đào.
Không những vậy, nếu thủy tinh thể quá chín sẽ bị ngấm nước và phồng lên nó sẽ gây ra tình trạng tăng nhãn áp khiến cho người mắc bị đau nhức dữ dội. Thậm chí tình trạng cườm nước còn khiến cho thần kinh mắt bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nếu để lâu dài thì sẽ bị teo lại. Đến lúc này, dù có thực hiện phẫu thuật thì khả năng phục hồi thị lực cũng rất thấp, thậm chí có những người còn không thể nhìn được nữa.
Chính vì lý do này mà người bệnh đục thủy tinh thể cần phải điều trị càng sớm càng tốt để ngăn ngừa biến chứng có thể xảy. Nếu nhận thấy thị lực ngày càng suy giảm thì cần phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám kịp thời.
Phương pháp điều trị bệnh đục thủy tinh thể
Để chữa bệnh đục thủy tinh thể hiện nay chỉ có một cách duy nhất đó là phẫu thuật. Có một số loại thuốc vẫn đang trong quá trình nghiên cứu nên vẫn chưa được phép sử dụng rộng rãi.
Đối với những người bệnh nhẹ
Nếu mới chỉ ở giai đoạn đầu của bệnh thì người mắc không cần phải phẫu thuật, thay vào đó họ sẽ phải đeo kính bảo vệ và đảm bảo sinh hoạt trong môi trường có ánh sáng với cường độ vừa phải. Bên cạnh đó, họ cũng sẽ phải sử dụng thêm kính lúp, uống thuốc tăng cường thị lực, bổ sung dinh dưỡng cho mắt theo yêu cầu của các bác sĩ chuyên khoa.Chỉ cần kiên trì tuân thủ theo phác đồ điều trị là bệnh sẽ thuyên giảm đáng kể.
Đối với những người bệnh nặng
Để có thể chữa trị hoàn toàn căn bệnh đục thủy tinh thể thì chỉ có một phương pháp duy nhất đó là phẫu thuật. Cách này rất an toàn, mang lại hiệu quả cao cho những người đang ở giai đoạn nặng của bệnh, người mắc sẽ được thay thủy tinh thể nhân tạo.
Tuy nhiên phương pháp này chỉ có thể áp dụng cho những người bị suy giảm thị lực theo mức 3/10 và gặp phải những chấn thương nghiêm trọng ở mắt, gặp phải nhiều bất tiện trong đời sống sinh hoạt thường ngày. Hiện nay có hai phương pháp phẫu thuật chính đó là phương pháp mổ Phaco và phương pháp mổ bằng Laser.
Đặc điểm của từng phương pháp phẫu thuật điều trị bệnh đục thủy tinh thể
Mỗi phương pháp điều trị đều có những ưu nhược điểm riêng, người bệnh nên tìm hiểu kỹ và tham khảo ý kiến của các bác sĩ để có thể chọn được cách thức điều trị phù hợp.
Phương pháp mổ Phaco
Phẫu thuật Phaco là viết tắt của từ phacoemulsification có thể nói đây là một trong những phương pháp điều trị đục thủy tinh thể tiên tiến nhất. Cách thức phẫu thuật này sẽ lấy thủy tinh thể bị đục (cườm khô) ra bằng cách tạo ra sóng siêu âm nhũ tương hóa thủy tinh thể. Sau đó đặt trở lại một viên thủy tinh thể nhân tạo gọi là kính nội nhãn IOL.
Ưu điểm của phương pháp mổ này đó là dùng năng lượng từ đầu tuýp Phaco để tán nhuyễn thủy tinh thể đục thành những mảnh nhỏ rồi hút ra ngoài qua vết mổ nhỏ. Đây là phương pháp an toàn, hiệu quả vì thời gian phẫu thuật từ 3 – 5 phút, không hề gây đau đớn, không chảy máu, không cần khâu, không có biến chứng sau khi mổ.
Ngay sau khi phẫu thuật khoảng 2 tiếng đồng hồ thị lực sẽ phục hồi ngay lập tức, người bệnh có thể xuất viện. Thậm chí phương pháp không những có thể điều trị đục thủy tinh thể mà còn điều chỉnh được tật khúc xạ như cận, viễn và loạn thị.
Đối với trường hợp bệnh nặng khi thủy tinh thể bị xơ cứng nhiều thì lại khó có thể áp dụng phương pháp mổ Phaco. Hơn nữa vết mổ được thực hiện bằng dao nên nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu là rất cao. Đòi hỏi các bác sĩ thực hiện phải hết sức cẩn thận trong quá trình phẫu thuật.
Phương pháp mổ bằng Laser
Không giống như phương pháp Phaco phải dùng dao, các bác sĩ sẽ dùng năng lượng laser để tạo nên vết rạch trên giác mạc. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này đó là có thể áp dụng cho những ca bệnh đục thủy tinh thể nặng không thể can thiệp bằng phương pháp Phaco.
Vì có thể tạo được vết mổ chính xác nên có thể hạn chế được nguy cơ bị nhiễm trùng. Phương pháp này cũng có thể dễ dàng khắc phục được các tật khúc xạ nếu có ở người bệnh đục thủy tinh thể. Tuy nhiên chi phí cho một ca phẫu thuật này này lại khá cao từ 60 - 100 triệu đồng, đòi hỏi các bác sĩ phải có tay nghề cao, thiết bị hiện đại nên không phổ biến ở các bệnh viện tuyến dưới.
Chăm sóc người bệnh đục thủy tinh thể hậu phẫu
Sau khi điều trị xong thì người bệnh sẽ được xuất viện ngay lập tức, một số trường hợp nặng sẽ được giữ lại để quan sát. Để chăm sóc người bệnh tốt hơn, người nhà cần phải chú ý đến những vấn đề như sau:
Dấu hiệu thường gặp sau khi phẫu thuật
Khi về nhà người bệnh có thể gặp phải một số những dấu hiệu như: mắt bị sưng, lòng trắng bị xuất hiện, mắt bị cộm và khó chịu, lòng đen có đám phù đục,… đây là những biểu hiện hết sức bình thường, nó sẽ biến mất chỉ sau vài ngày.
Những triệu chứng như chảy nước mắt, cộm mắt, mắt đỏ nhẹ thì sẽ kéo dài hơn, nhưng cũng không có gì quá nghiêm trọng. Người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm.
Tuy nhiên nếu gặp phải tình trạng đau nhức dữ dội, mắt bị mờ đục, đỏ ngầu, thấy chớp sáng hoặc nhiều ruồi muỗi trước mắt thì nên quay lại bệnh viện ngay lập tức để được kiểm tra kỹ càng hơn. Tuyệt đối không được chủ quan vì nó có thể gây ra những hậu quả hết sức nghiêm trọng.
Những điều bệnh nhân cần lưu ý sau điều trị
Để vết mổ lành nhanh hơn sau khi phẫu thuật bệnh nhân cần phải thực hiện đầy đủ chỉ dẫn của các bác sĩ. Trước tiên là phải uống thuốc đúng giờ, đúng liều, nếu phải tra thuốc mắt thì phải rửa tay thật sạch sẽ, mỗi loại thuốc nước nên nhỏ cách nhau khoảng 5 phút và tra thuốc mỡ cuối cùng. Dùng xong thì nên đậy nắp ngay để tránh nhiễm bẩn lọ thuốc.
Trong vài ngày đầu sau khi làm phẫu thuật thì tuyệt đối không được xà phòng, sữa rửa mặt hay bất cứ hóa chất nào tiếp xúc với mắt. Bệnh nhân có thể ăn uống một cách bình thường nhưng không nên ăn những món quá cứng, lưu ý khi ăn phải nhai thật kỹ.
Tuyệt đối không được đưa tay lên mắt để day, dụi hay gãi, tốt nhất là nên băng mắt lại trong vòng một tuần. Sau thời gian đó thì nên đeo kính râm mỗi khi ra ngoài đường để bảo vệ mắt. Hạn chế mang vác nặng, cúi đầu nhiều, xem tivi quá 2 giờ đồng hồ mỗi ngày.
Nếu tuân thủ đúng theo những lưu ý trên thì chỉ sau một tháng điều trị là thị lực của người bệnh sẽ trở lại bình thường. Lúc này họ hoàn toàn có thể làm bất cứ công việc gì mà mình thích.
Bệnh đục thủy tinh thể là căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của người mắc. Vậy nên cần phải điều trị trong thời gian sớm nhất để có thể lấy lại được thị lực bình thường. Khi tìm kiếm những cơ sở y tế để điều trị bệnh thì nên tìm đến những địa chỉ có đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Nhãn khoa đầu ngành, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực. Với sự trợ giúp của công nghệ điều trị hiện đại, tiên tiến, quá trình phẫu thuật có thể đạt được hiệu quả cao nhất.
Xem thêm: Nguyên nhân cận thị và cách phòng tránh / Cân sức khỏe cơ học loại nào tốt nhất / Bàn chải đánh răng điện loại nào tốt / Mua máy tăm nước loại nào tốt